تا ز یاقوت و زبرجد گیتی است و سیم و زر

باغ گویی زرگرست و کوه گویی سیمگر

کوه گویی سر همی پنهان کند در زیر سیم

باغ گویی تن همی پنهان کند در زیر زر

باغ را چون بنگری گویی که زرین است تن

کوه را چون بنگری گویی که سیمین است سر

از بخار آب ابر تیره بینی بر هوا

وز سرشک ابر آب بسته بینی بر شمر

ابر گویی بر هوا گشته است چون مشکین زره

آب گویی در شمر کشته است چون سیمین سپر

تا که ابر بوستان گردد همی بی رنگ و بار

هر شجر گردد همی در گلستان بی برگ و بر

دل چه تابم گر همی فاسد شود رنگ چمن

غم چه دارم گر همی کاسد شود بوی شجر

کز سمن خوشرنگ تر رخسار آن زیبا صنم

وز شجر خوشبوی تر زلفین آن شیرین پسر

دلبری کز آب رویش آب دارم در دو چشم

لعبتی کز تاب رویش تاب دارم در جگر

گه کمان مالد ز خشم من به کافوری قلم

گه شکر بارد ز مهر من به مروارید تر

از کمان مالیدنش من چون به تاب اندر کمان

وز شکر باریدنش من چون به آب اندر شکر

تا ندیدم زلف او را من ندانستم که هست

بار تبت حلقه حلقه بر جهاز شوشتر

چون بپیچد صد هزاران عقل باشد مه پرست

چون بتابد صدهزاران حلقه باشد گل سپر

ماه پیش او کمر بندد به خدمت همچنانک

بیش تخت نصرت الدین مشتری بندد کمر

آفتاب روزگار و فخر ملک شهریار

میرابوالفتح مظفر آیت فتح و ظفر

آن خداوندی که از بختش همی نازد قضا

وآن هنرمندی که از قد رش همی نازد قدر

آسمان پست است پنداری و بخت او بلند

مشتری زیرست پنداری و قدر او زبر

وقت مجلس نام او از شعر بد رخشد چنانک

زهرهٔ زهرا درخشد زآسمان وقت سحر

اندر آن وقتی که ایزد بوالبشر را آفرید

نامد اندر آفرینش زآن مبارک تر بشر

نصرت الدین است و فخرالملک اندر اصل خویش

هم نظام الملک دارد هم قوام الدین پدر

گر به ذکر اندر پدر را از پسر باشد بقا

از پدر باقی بماند کش چو تو باشد پسر

نقطه ی پرگار جودست از کریمی و سخا

نکتهٔ الفاظ عقل است از بزرگی و هنر

روز را ماند کزو هر حضرتی دارد نشان

چرخ را ماند کزو هر بقعتی دارد اثر

طبع او بحرست بحری جاودان با فوج موج

دست او ابرست ابری جاودان زرین مطر

گر به هامون بر خیال حلم او یابد گذار

ور به گردون بر نسیم جود او یابد گذر

شکر او گویند بر هامون عناصر یک بهٔک

مهر او جویند برگردون کواکب سر به سر

ای یقین در قدرت گردون به نزد تو گمان

وی عیان در رفعت کیوان به نزد تو خبر

علم و دینی وز تو هرکس عالم است و دین شناس

عقل و جانی وز تو هرکس عاقل است و جانور

سقف ایوان را عمادی برج فرمان را نجوم

د رج د انش را نگاری، درج بخشش را گهر

باغ حشمت را نهالی ، گنج دانش را کلید

جسم دولت را حیاتی چشم ملت را بصر

من رهی در دانش و اقبال گشتم بی نظیر

تا به چشم همت و احسان به من کردی نظر

شعر من گشته است در بحر سخن همچون صدف

نکته و معنی درفشان از صدف همچون گهر

گرچه در تقصیر کردن عذرها دارم بسی

بهتر از تخفیف نشناسم همی عذر دگر

آمدستم تا به حکم بندگی و دوستی

گیرم از روی تو فال وگیرم از رای تو فر

دیده بر پایت نهم چونانکه ترسا بر صلیب

بوسه بر دستت دهم چونانکه حاجی بر حجر

اندرین معنی مرا با تو زبان و دل یکی است

جون زبان و دل یکی دارم سخن شد مختصر

تاکه اندر خیر و نعمت جانور را هست نفع

تا که اندر شر و محنت آدمی را هست ضر

نیکخواهت باد در نعمت همیشه جفت خیر

بدسگالت باد در محنت همیشه جفت شر

تا همی هر جانور روی زمین را بسپرد

زیر بای دولت اندر گردن گردون سپر

مهرگان بگذار و بگذر تا ببینی در جهان

صد هزاران مهرگان و نوبهار نامور

حال وکام و سادی و نوس از تو دارد هرکسی

ما ل بخش و شاد زی و نام جوی و نوش خور